Kontrowersje wokół RuPaul’s Drag Race
TW: Poniższy tekst zawiera niepokojące treści – przemoc seksualna, transfobia.
Od lat RuPaul’s Drag Race utrzymuje się na listach najchętniej oglądanych programów typu reality show. Jego celem jest wyłonienie najlepszej drag queen, która mianowana zostanie tytułem „Next Drag Superstar” oraz oczywiście otrzyma nagrodę pieniężną i rozpoznawalność na arenie międzynarodowej. Najlepszą z najlepszych wyłania się poprzez różnorodne konkurencje; makijażowe, związane z designem i szyciem, aktorskie, taneczne, wokalne, ale przede wszystkim komediowe. Początkowo nie wiązano z programem większych nadziei. Sam prowadzący, RuPaul Charles, początkowo uważał, że komediowe, czasem wulgarne i kontrowersyjne show nigdy nie będzie traktowane na tyle poważnie, aby znaleźć się w mainstreamie, nie mówiąc już o rozdaniach nagród. Ku jego zaskoczeniu już w latach 2016-2019 otrzymał 4 nagrody Emmy w kategorii „Najlepszy prowadzący program reality show”, a sam program w 2016 otrzymał nagrodę Emmy, nagrodzony też został na GLAAD Media Awards.
Pierwszy sezon kręcony był jeszcze za czasów prezydentury Georga W. Busha – konserwatysty, przeciwnika małżeństw par jednopłciowych – kiedy reprezentacja LGBTQ+ w miediach była mocno ograniczona i oparta na stereotypach. Pomimo zmiany politycznej sytuacji osób LGBTQ+ od lat formuła i filozofia Drag Race pozostaje dość podobna. Największy wzrost popularności datuje się, o ironio, na okres powrotu polityki amerykańskiej do konserwatywnych wartości – prezydenturę Trumpa. Pewne siebie i odbiegające od krzywdzących norm społecznych drag queens budzą w widzach żywe emocje. Ich często tragiczne historię; ukrywanie orientacji przed rodzicami, uzależnienia, zaburzenia psychiczne i prześladowania sprawiają, że podziwia się ich wytrwałość i zdolność to wyrażania siebie pomimo braku akceptacji i przemocy, której są ofiarami.
RuPaul’s Drag Race z pewnością przyciągnęło większą publiczności do dragu pozwalając na rozwój tej formy sztuki oraz samej społeczności. Zaangażowani widzowie stanowią ważny element akceptacji drag-środowiska oraz budowania świadomości na ten temat. Niestety, jak każda społeczność, drag queens i kings muszą zmagać się z wewnętrznymi problemami. Jednym z nich jest faworyzowanie twórców, których uroda mieści się w ogólnoprzyjętym kanonie piękna – białych i szczupłych. Twórcy Drag Race zdają się zdawać sobie sprawę z powyższego problemu i starają się co roku nagradzać artystów o innej estetyce. W 2012 zwyciężczynią została mroczna Sharon Needles, w 2017 androgeniczna Sasha Velour, a w tym roku piękna, zmysłowa Jaida Essence Hall.
Niestety wraz z rosnącą popularnością programu zaczęto dostrzegać także jego negatywne aspekty. Komercyjna maszyna, którą stał się Drag Race, doprowadziła do wyłonienia się grupy drag queens-celebrytek żądających najwyższych stawek za występy, przyciągających ogromne widownie. W większości jednak typowi performerzy i performerki mają trudności, aby uzyskiwać godną pensję za swoje występy. Producenci głośnych wydarzeń rezerwują dziesiątki tysięcy dolarów ze swojego budżetu dla drag queens znanych z uczestnictwa w programie, podczas gdy nawet legendy areny międzynarodowej spoza Drag Race otrzymują ułamek tego rodzaju wynagrodzenia. Kontrowersje wzbudza też stopniowe zanikanie politycznego wymiaru dragu. Młodsi twórcy postrzegają tę formę sztuki jako drogę do sławy, a nie rodzaj organizacji społeczności sprzeciwiającej się nierównemu traktowaniu osób odbiegających od heteronormatywnych standardów. Gotycki twórca Qhrist stwierdził, że Drag Race stworzył nowy, nierealistyczny obraz wielu od dawna działających w Ameryce wykonawców i wykonawczyń oraz stał się narzędziem w rękach celebrytów.
W ostatnim czasie coraz więcej zaczęło słyszeć się także o problematyczności członków programu, a także samego RuPaula. Największym skandalem jak do tej pory była dyskwalifikacja Sherry Pie w tegorocznej edycji programu. Twórca został oskarżony o wykorzystania seksualne i podszywanie się pod osobę prowadzącą przesłuchania do sztuki teatralnej, aby wymuszać filmy zawierające treści erotyczne od zainteresowanych aktorów. Ostatecznie producenci ustosunkowali się do oskarżeń; Sherry Pie została zdyskwalifikowana, a jakiekolwiek sceny z nią znacząco ograniczone. Nie była to jednak jedyna osoba w programie oskarżona o przemoc seksualną. Oskarżenia Soju, uczestniczki 11 sezonu, o wykorzystywanie seksualne zostały zignorowane zarówno przed producentów jak i fanów. Wciąż niewyjaśniona pozostała też sprawa Silky, uczestniczki 11 sezonu, czy Brity, uczestniczki 12 sezonu, która została oskarżona o wykorzystanie seksualne swojej dragowej córki.
Sam prowadzący program również ma na swoim koncie krzywdzące komentarze. W 2018 roku powiedział, że drag traci na jakości, kiedy nie robią go mężczyźni. Podkreślił także, że Peppermint, pierwsza otwarcie transseksualna kobieta w RuPaul’s Drag Race, podczas uczestnictwa w programie nie przeszła jeszcze wszystkich operacji. „Peppermint nie miała implantów piersi, dopóki nie opuściła naszego programu” powiedział RuPaul. „Identyfikowała się jako kobieta, ale tak naprawdę nie przeszła jeszcze zmiany […] Dopiero ciało zmienia całą koncepcję tego, co robimy”. Swoimi wypowiedziami RuPaul wykluczył ogromną część twórców dragu niebędących mężczyznami, a osobami niebinarnymi czy kobietami. Dodatkowo, sprowadził zmianę płci Peppermint jedynie do medycznych zabiegów. Pewien czas później, po fali krytyki, RuPaul przeprosił za nieprzemyślane komentarze. Cała ta sytuacja pokazała jednak obecność problemu transfobii nawet w środowisku, którego celem jest zabawa z typowymi konwencjami płci.
Nie można zaprzeczyć, że Drag Race doprowadził do wzrostu świadomości na temat kultury dragu, zrobił z niej element mainstreamu pokazując postępującą akceptację osób niewpisujących się w heteronormatywne standardy. Należy jednak pamiętać, że rzeczywistość wielu dragowych artystów jest dużo trudniejsza niż może się wydawać patrząc na sukcesy uczestników Drag Race. Zachęcam do zapoznania się i wspierania lokalnych twórców i twórczyń!
- Max Reagan Thatcher, ig @max_reagan_thatcher
- Roma Riots, ig @roma.riots
- Lola Eyeonyou Potocki, ig @lola_eyeonyou_potocki
- Black Diva, ig @blackdiva_queen
- Lelita Petit, ig @lelitapetit
- Graża Grzech, ig @graza_grzech
